Главная страница ساياھەتچى تور بېتىنىڭ مۇنبىرى Регистрация

Вход

Приветствую Вас Гость | RSS Четверг, 2024-03-28, 5:37 PM
[ Новые сообщения-yingi xewerler · Участники-ezalar · Правила форума · Поиск-izdesh · RSS ]
  • Страница 1 из 1
  • 1
Модератор форума: Sayahetchi  
Форум * Munber » TARIX ИСТОРИЯ » Tarixtin bayanlar » Üch wilayet herbiy générallirining terjimhali
Üch wilayet herbiy générallirining terjimhali
AQQUSHДата: Воскресенье, 2007-11-04, 8:48 PM | Сообщение # 1
Сержант
Группа: Пользователи
Сообщений: 33
Статус: Offline
Üch wilayet herbiy générallirining terjimhali

Général léyténant -- is'haq beg

Is'haq beg shinjang ulughchat nahiyisidiki simxanining qosh'ötük (qosh ötidighan jay) kentidin bolup ,1900-yili 11-ayning 20-küni halliq charwichi munun haji (qirghiz) a'iliside dunyagha kelgen . Uning tunji ismi saqmet idi .Saqmet dadisining teshebbusi bilen diniy mektepte (atushluq abdukérim xelpitimde ) «xoja hapiz» ghiche oqighan , shuningdin kéyin xelq uni «molla is'haq »dep atighan .
Molla is'haq kichikidin shox , tétik hem zérek , körgen nersige qiziqidighan we uning sirini bilishke qiziqidighan exlaqliq ,mijezi ,söz herkiti yéqimliq ,köp anglap az sözleshni özige adet qilip ösken . Molla is'haqning dadisi munun haji ilghar , tereqqiperwer kishi idi . U ,molla is'haqqa tijaret yollirini ögütüsh üchün , uni simxanida saray we dukan échip tijaret qiliwatqan imin xamchi ,niyaz axun ,toxti axun qatarliq uyghur sodigerlerge qoshup qoyidu . Molla is'haq tijaret yolini nahayiti téz ögüniwélip , uzaq ötmey pütün ulughchat taghliridiki xelqni turmush buyumliri bilen teminleydu .Mushu jeryanda u kishilerning xet -chek , sowgha -salamlirinimu xalis yetküzüp béridu we barghanla yerde ammining alqishi , hörmitige ige bolup ,xelq ichide nam chiqirishqa bashlaydu .
1928-Yili yang zéngshin ölüp ,jin shurén texitke chiqipla herbiy , memuri organlarni yéngilap , ulughchat nahiyisini yérim hakimliq ( shu chaghda ulughchatta 2000 a'ililik ahale bar idi ) qilip belgileydu . Ulughchat nahiyisi simxanidiki 40 tin artuq qirghiz a'ilisini bir beglik qilip , bu beglikke molla is'haqni beg qilip saylaydu .Shuningdin kéyin xelq molla is'haqni «is'haq beg » dep atishidu . 1933-Yili 3- ayning axirliri osman éli qismi qeshqerni ishghal qilghandin kéyin , is'haq beg peyjang bolidu .
1933-Yili 4-ayning 8- küni tömür éli qoshuni qeshqerge yétip kelgendin kéyin , is'haq begning adimi 200 ge yétip ,uning qismi bir polk bolup , özgertip teshkil qilinidu we «birinchi polk » dep atilidu .
Is'haq beg shuningdin kéyin nam chiqiridu , xelq uni himaye qilidu , uning abroyining kündin -kün'ge ösüshi shéng shisey hökümitini bi'aram qilidu . Buning bilen shéng shisey uning qismini tarqitiwétip ,uni ulughchat nahiyisige hakim qilip belgileydu .
Is'haq beg qisimdin ayrilip hakim bolghandin kéyin , birinchidin ,xelq üstidiki éghir alwan - yasaqni yenggillitidu ,orunsiz alwanlarni emeldin qalduridu , baj -tölemlerni noqtiliq azaytidu . Ikkinchidin ,ulughchat nahiyisidiki charwichi -déhqanlarning turmushini közdin kechürüp ,kembighellerni qutquzush , öy - makanlashturush ,tériqchiliqni ögütüsh qatarliq ishlarni pilanlaydu . Nahiye maliyisidin pul ajirtish bilen bille ,keng kölemde i'ane toplap we hökümettin yardem sorash ,öshre - zakat yighish arqiliq nurghun meblegh toplap xoten , lop , qaghiliq , tashqorghan qatarliq jaylardin qoy -kala sétiwalidu , xelq ammisini boz yer échip , östeng chépishqa seperwer qilidu , köpligen öylerni sélip , shinjangdiki qirghizlar tarixida tunji bolup penniy mektep achidu . 1940-Yilining axirda shéng shisey is'haq begni qazaq - qirghiz oyushmisigha re'is qilish bahanisi bilen ürümchige chaqirtip nezer bent qilidu .
1942- Yili 1- ayda sung méyling we ju shawliyanglar shinjanggha kélip ,shéng shisey bilen til biriktürüp , gomindang pirqisini qurghanliqini resmiy élan qilidu . Bu chaghda hiyliger shéng shisey waqitliq yol qoyush siyasitini yurgüzgendek qilip , is'haq begni ili qirghiz -qazaq oyushmisigha re'is qilip belgileydu . Is'haq beg re'is bolghandin kéyin ,medeniyet - ma'arip ishlirigha alahide köngül bölüp , oyushma xizmitini körünerlik yaxshilaydu .Kéyin shéng shisey özining heqiqi epti- beshirsini ashkarlap ,jallatliq qélichini qayta qoligha alidu . U ,ili rayunigha bolghan herbiy -siyasi nazaretni kücheytip , ili -ürümchi arliqigha köplep esker turghuzidu .
Weziyetni bayqighan is'haq beg 1943-yili 4- ayda özining yéqin ademliridin ikkni élip ,sabiq sowét ittipaqigha ötüp kétidu . Is'haq beg sabiq sowét ittipaqigha chiqip , u yerde shinjangliq ilgharlardin etret teshkilleydu we bu etretke özi biwaste rehberlik qilidu .
Is'haq beg 200din artuq qorallaq esker bilen simxana chégrisigha yéqin yerde herbiy hazirliq we meshiq élip baridu . Hujum bashlashtin ikki kün ilgiri ,xa'in taghay urush pilanini gomindang hökümitige ashkarlap qoyidu . Shuning bilen gomindangning shimaliy shinjangdiki bir qisim harbiy küchi jenubiy shinjanggha yötkilidu . Bu chaghda is'haq beg ilidiki teshkilat bilen munasiwet baghlap , qozghilangning kötürülüsh waqtini 1944-yili 11- ay qilip békitidu .
1944-Yili xeterlik ehwal we weziyet teqezzasi bilen nilqa nahiyisidin ghéni ,patix , ekber baturlar bashlamchiliqida qoralliq qozghilang kötürülidu , sherqiy besh nahiye nahayiti tézla qozghilangchilar qoligha ötidu . Bu chaghda gomindang ghulja shehridiki bir bölüm qismini taghqa yötkep , qozghilangni tinjitmaqchi bolidu . Mushundaq jiddiy peytte sihaq beg chong qismini bashlap ghuljigha yétip kélidu .
Is'haq beg qismi ili silingbusi , lengshang , süydüng , kengsay , jing , shixu , toghra su qatarliq jaylardiki urushlarda öz maharitini ishqa sélip , gomindang qisimlirini usti- üstilep meghlup qilidu . Alaqizade bolushqan gomindang herbiy -memurliri üch wilayet xelqning qaqshatquch zerbisige berdashliq bérelmeydu .
1945-Yili 1-ayda is'haq beg üch wilayet inqilabidiki jenubiy firontqa mes'ul bolidu , tékeste atliq birgada qurulup ,birgadir bolidu .1945-Yili 4-ayning 8-küni üch wilayet milliy armiyisi qurulidu . Bu chaghda is'haq beg milliy armiyining bash qomandanliqigha teyinlinidu , uninggha général léyténantliq onwani bérilidu .
Üch wilayet rehberliri we général léyténant is'haq beg 1945-yili 8-ayning 15-küni jenubiy shinjang xelqning gomindang eksiyetchilirige qarshi qozghilingigha yétekchilik qilip , fashizimgha qarshi küreshning ghelbisini gomindang eksiyetchi hökümitige qarshi qoralliq küresh bilen kütiwalidu . 1946-Yili 3-ayning 20-küni özi biwaste tashqorghan'gha bérip ,tagharma , chil gümbez , zerepshan deryasi boyida qomandanliq shitabi qurup ,, inqilabqa biwaste rehberlik qilidu we qisimlarni retlep ,jenubiy shinjangda milliy armiye qurush xizmitini ishleydu .
1946-Yili 7- ayda gomindang terep bilen üch wilayet terep birleshme hköümet qurghanda u shinjang ölkisining amanliq saqlash qomandani bolidu .1947-Yili gomindang eksiyetchi hökümiti 11 maddiliq ténichliq bétimini yirtip tashlaydu . Général is'haq beg üch wilayet rehberliri bilen birlikte üch wilayetning iqtisadiy , medeniyet qurulush ishlirigha we armiye xizmitige mes'ul bolghanda , milletler ittipaqlighi , milletler medeniyiti , medeniyet -ma'arip ,xelq turmushi qatarliq sahelerde körünerlik netije yaritidu .Ili , qeshqer , mongghulkürelerde qurulghan herbiy mekteplerge biwaste yétekchilik qilidu , hökümet özige teqdim qilghan qoro- jayni mektepke teqdim qilidu .
Bash qomandan is'haq beg 1949-yili 8 -ayning 27-küni memliketlik tunji nöwetlik siyasiy kéngesh yighinigha qatnishish üchün béyjinggha kétiwatqanda ,ayrupilan hadisisige uchrap , üch wilayet inqilabining bashqa rehberliri bilen bille qaza qilidu .

Général mayor --- delilqan sugurbayof

Delilqan sugurbayof 1906-yili qubduda charwichi a'iliside dunyagha kelgen . 1933-Yili majungying qismidiki maxeybing qoshuni altayda qirghinchiliq qilghanda ,u maxeybing banditlirigha qarshi qoralliq küreshke qatnashqan .
1937-Yili junggo gungchendangining tesiri bilen pütün shinjangda yapon'gha qarshi milliy birlik sep qurulghanda , delilqan charwichiliq rayunlirida yapon'gha qarshi teshwiqat élip barghan we altaydiki jahan'girlikke qarshi uyushmining gholluq ezaliridin biri bolghan .
1940-Yili 9-ayda delilqan altay nahiyisige mu'awin hakim bolghan . 1941-Yili shéng shisey hökümiti ilgharlargha ziyankeshlik qilishqa bashlighanda u sowét ittipaqigha qéchip kétip ,shu yerde 1943-yilighiche oqighan . 1944-Yili 6-ayning axirida altaygha qaytip kélip , tarqilip ketken (eslidiki ) qoralliq qismini yighip charwichilardin qoralliq qoshun tüzüp ,shu yili 10 ayda ,delilqan « altay inqilabiy waqitliq hökümiti » ning re'isi , partizan etritining bash qomandani bolghan hem gomindang bilen bolghan urushlarda altayning bir qisim yérini düshmen qolidin tartiwélip azad qilghan we altayning azadliqi üchün töhpe qoshqan .1946-Yili altay azad bolghandin kéyin , altay memuriy mehkimisining mu'awin waliysi ,atliq polk komandiri , üch wilayet milliy armiye mu'awin qomandani qatarliq wezipilerni ötigen . 1947-Yili milliy armiyige qomandanliq qilip ,osman banditning altaygha qilghan hujumini tarmar qilghan .1948-Yili 8 -ayda delilqan « shinjangda ténichliq xeliqchiliqni himaye qilish ittipaqi » merkiziy teshkilatning hey'iti bolup ,altayning iqtisadiy , medeniy -ma'arip we milletler ittipaqliqi ishlirining yaxshilinishigha tohpe qoshqan .
Delilqan sugurbayof 1949-yili 8-ayning 27- küni memlikitlik tunji nöwetlik siyasiy kéngeshning yighinigha qatnishishqa kétiwétip exmetjan qasimi bashliq kishiler bilen bille ayropilan weqeside qurban bolghan .

Menbe: « shinjang yéqinqi zaman tarixidiki meshhur shexsler»


Ilimge qoshulup kelse ger bir gherez,
U ilim emestur belki bir merez.


Сообщение отредактировал AQQUSH - Воскресенье, 2007-11-04, 9:10 PM
 
Форум * Munber » TARIX ИСТОРИЯ » Tarixtin bayanlar » Üch wilayet herbiy générallirining terjimhali
  • Страница 1 из 1
  • 1
Поиск:

Copyright MyCorp © 2006 Сайт управляется системой uCoz