AQQUSH | Дата: Среда, 2007-11-07, 6:15 PM | Сообщение # 1 |
Сержант
Группа: Пользователи
Сообщений: 33
Статус: Offline
| Muhemmed'imin qurbani (1914-1990) Tarixtin buyan chet el küchliri sayahet , tijaret bahaniliri bilen yaki herbi küchke tayinip yurtimizgha basturup kirip yaki singip kirip , ata - bowilirimiz yaratqan qimmetlik mediniyet miraslirimizni we bashqa qimmetlik maddi bayliqlirimizni bulap - talidi . Muqeddes tupriqimizni ayagh asti qildi .Xelqimizning üstidin zorluq - zomboluq qildi . Ular buning bilenla qalmastin , meniwi jehettinmu türlük buzghunchiliq , süyqesitleni élip bardi . Shiwit din tarqatquchilitining qilmishliri buning bir küchlük delili . Shiwit din tarqatquchiliri shinjanggha 1900-yili etrapida kelgen . Ular deslepte qeshqer,yéngisar, yeken qatarliq jaylargha tarqilip , yawropa tibbi dawalash orunlirini qurup , kisel dawalash bilen shughullandi . Bu ularning niqabi idi . Ular , mahiyette , din tarqitish bilen shughullandi . Shiwit din tarqatquchiliri qeshqerge orunlashqandin kiyin , sheherning gherbi shimal yaqisidiki ''gülbagh'' ning jenubidiki sipil yinigha bina silip ,doxturxana achti . Melum mezgildin kiyin Késelxana tesis qildi . Bu jay ''xestexana'' dep ataldi . Kéyinche bu jaygha ''beyti xuda'', (Xudaning öyi) wiwiskisi isildi , emiliyette bu kichik ''kelisa'' (butxana) gha aylan'ghanidi .Ular bu ''kelisa'' da ochuqtin ochuq din tarqitip , murd toplap , ulargha mesih (éysaning yoli) eqidisini séngdürdi . 20-Esirning 1- chariki bolup qalghan bolsimu , likin , yurtimizda adettikiche birer dawalash orni bolmighanliqi üchün , kiseller chet'el doxturxanilirigha birip kisel körsitetti . Bolupmu shiwit doxturlirining dawalash ünümi yaxshi bolghachqa , köpligen kishiler ular teripidin jelip qilin'ghanidi . Her küni yüzligen késel etigendila ''beyti xuda'' ning kisel körüsh öyi aldidiki orunduqlarda olturup kitetti . Bu chaghda yandiki öydin ibadet qiliwatqan , garmon we royallargha tengkesh qilip ''munajat'' oquwatqan awazlar anglinip turatti . Shiwitler yene öz dölitidin mix etbe'e üskünlirini keltürüp ,uyghur tilida kitabchilarni basturup tarqitatti .Késel körsitishke kilip ,saqlap olturgha kishilerge kitabchilarni tarqitip biretti . Heqsiz tarqitilidighan bu kitabchilarda qéziq hékayiler arqiliq ularning dini eqidiliri terghip qilin'ghanidi . Kitabchida dunya we axirettin ibaret ikki alemning qutquzghuchisi éysa dep mu'eyyenleshtüriletti , hékaye qehrimanlirining bishigha kelgen bala - qazalarning éysa mesiihullaning bash panahliqi bilen xalas bolghanliqi bayan qilinatti . Kishiler bu kitabchilarni körgendin kiyin , öz eqidisige xilap bolghan bundaq nersilerdin yirginishetti . Emma , beziler yaxshi dawalinalmay qilishtin qorqup , kitabchini yanchuqqa salatti . Bezi eqidisi mehkem kishiler shu yerdila yirtip tashlap naraziliq bilduretti . Emma , shiwitler we ularning murtliri buningdin ejeplenmeytti , ular bezilerning kishiler ishenmeydighan mundaq kitabni tarqitishning nime ehmiyiti bar dep sorighan su'aligha : ''kishilerning bu kitablarni yaqturmaydighanliqi bizge melum . Lékin , biz ghaye üchün sebri qilimiz . Chünki uyghurlarning tolisi sawatsiz bolghachqa , ularning kitabni hörmet qilish , kitabtin anglighanlirigha ishnish pisxikisi küchlük , bolupmu , yiziliqlar nadan qalghachqa , kitabni köydürse , ayagh asti qilsa yaman bolidu , dep qarap égiz jaygha ilip qoyidu . Yillar ötidu , hetta 40-50 yillar ötidu . Shu chaghda ularning balliri ,newriliri bukitablarni oquydu we oqutup anglaydu . Netijide , ular tarixta ata - bowimiz mana mushundaq eqidide bolghan iken , dep qaraydu - de , bu eqide ulargha özlishidu . Shu chaghda biz ghelbe qilghan bolimiz ,,,,,,'' , dep jawap bergen . Chet'el din tarqatquchiliri mana mushundaq wastiler bilen siyasi we meniwi jehette singip kirip , xeliqni meniwi qulluqqa mehkum qilmaqchi bolghan . Shiwitler ige - chaqisiz , yitim - yisir balilarni yighip terbiylep , xiristi'an dini eqidilirini ögitip , ularni yoldin azdurdi . Ularning bir qisimini sistira we késel kütküchi qilip terbiyilep , ambulatoriye we késelxanida xizmetke orunlashturdi . Yene bir qisimini naborchik qilip terbiyilep , basmichiliq we neshiryatchiliq ishlirigha ishletti . Shundaq qilip ular erzan emgek küchini éshlitip , xelqimizni ékispilatsiye qilip nurghun bayliq toplidi . Chet'el jahan'girlirining mushundaq siyasiti we meniwi tajawuzigha yerlik hökümet héchqandaq qarshiliq körsetmeyla qalmastin belki , ulargha yolni keng échip berdi . Étibarsiz qaridi . Düshmenler buningdin paydilinip , özlirining tesir da'irisini téximu kéngeytti . Ular yéngisar , yeken qatarliq jaylardimu öz shöbilirini qurup , namrat kishilerning ballirini pulgha qiziqturup , ularni özlirining murd we meniwi qulliri qilip terbiyleshke urundi . Mana mushundaq qilmishlar yurtimiz üchün bir paji'ege aylandi . Buni cheklesh , tosash yoqitish wezipisi wetenperwer zatlarning zémmisige chüshti , wetenperwer zatlardin abduqadir damollam bu wezipini üstige élip , shiwitlerning qiliwatqan yaman éshlirining échinishliq aqiwetlirini yurt chonglirigha , xelq ammisigha chüshendürdi we özi bel baghlap otturigha chiqti . Shuning shiwit basqunchilirigha qarshi heriket shekillendi . Abduqadir damollam bashchiliqidiki chet el tajawuzchiliqigha qarshi heriket qeshqerde qozghalghan 2-qitimliq heriket boldi 1-qitimliqi buningdin on yillar ilgiri charrossiyining qeshqerge kilip xelqimizni ékispilatsiye qilghan jazanixorlirigha qarshi '' qazi kalan'' molla axun daraza bashchiliqida qozghilip , charrossiye konsulxanisini zil - zilige salghan heriket idi , bu herikette qeshqer xelqi rapa'il shem'un qatarliq nechche on jazanixorni yurttin qoghlap chiqarghanidi . Buqitim abduqadir damollamning teshebbusi bilen ikki yüzche talip ap'aq selle yögep , shiwit basqunchilirining ''beyti xuda'' sigha basturup bardi , ulardin öz herikitini toxtutup , qeshqerdin kétishini telep qildi , ekber , ferda qatarliq kishiler we sadiq murd ayal doxturlar qorqup kitip , özlirini chetke aldi . Namayishchilar shiwitler bisip teyyarlighan kitab we bashqa nersilirini köydürüp , tentene bilen qaytti . Bu qarshiliq herikiti bashlan'ghuch ghelbige érishken bolsimu , likin , köp ötmey , abduqadir damollam süyqestke uchrap alemdin ötti . Chet el tajawuzchilirining singip kirishige qarshi bu heriket shuning bilen waxtinche toxtap qaldi . Menbe:'' shinjang tezkirichiliki'' zhornili 1997-yil 2-san http://aqqush.com
Ilimge qoshulup kelse ger bir gherez, U ilim emestur belki bir merez.
Сообщение отредактировал AQQUSH - Среда, 2007-11-07, 6:17 PM |
|
| |