Ана тил
Варисжан Қасим
(Шаир Қағилиқ наһийәлик маарип идарсидә ишләйду.)
Һаятниң көрки - султани, бәхит пәрваниси тилдур,
Жаваһир каниниң шаһи, әқил дурданиси тилдур,
Көңүл гүлшәниниң солмас әбәдлик лалиси тилдур,
Гүзәллик илаһи пак, назакәт қамуси тилдур,
Висалға таж, рәқибләргә әжәл пәйканиси тилдур.
Пикирләр жисмиға тил жан, тәпәккур илмиға сап қан,
Униңсиз сөзлимәс инсан мисали әйни бир һайван,
Висал бостаниға хуш һид чечип турған гоя рәйһан,
Йигит - қиз ишқи изһардур терән һекмәт билән һәран,
Муһәббәт риштини чатқан бүйүк дил тариси тилдур.
Йеқимлиқ, шаш һарарәттин ерийду бағри таш жаһил,
Кәсип шуңқари хәлқимгә жаһанниң әһли лал - қайил,
Ижад мәйданида шөһрәт кәмәри, тажиға наил,
Нә шәрбәт, тунжи оғуздур, пүтүн қудрәт аңа майил,
Қуяшниң қиблиси, шерин нава астаниси тилдур.
Туғуп тупрақни инсан пәхригә дәсләп вәтән болған,
Панаһлиқ издигәндә роһиға нуранә тән болған,
Берип идракқа азмас сүт, жәсур - қәйсәр чимән болған,
Өсүп қәшқәр, или, ақсу, қумул, турпан, хотән болған,
Сөйүш һәм сөйүлмәкниң йетүк әлламиси тилдур.
Зәпәр карабида әждад күрәш окянида аққан,
Парасәт жамида кәвсәр ичип, пән меғизин чаққан,
Бүйүк "диван" ни таж қилип ана тил башиға таққан,
Маһарәт көкидә чақмақ чеқип нурдәк қанат қаққан,
Мәрипәт әһлиниң сөйгән гүзәл жананиси тилдур.
Көйүп һәр сөзгә чәксиз, меһригә йүксәк паян бәргән,
Гояки тәңридәк мәңгү еқип - пүтмәс заман бәргән,
Ташар қат - қат, йеңилмәс өркишидә йеңи қан бәргән,
Баһадир - жәңгивар, сунмас каман бәргән, иман бәргән,
Улуғлуқ буржиниң һәрикәттики сәйяриси тилдур.
Заманниң хани - шани, отта көймәс, суда ақмастур,
Тирилклик нуридур, азғун көңүлгә зәррә бақмастур,
Тикәнлик соғ дәврниң ташборни һеч соқалмастур,
Әсирләр өлсиму, дәврәп турар мәғрур, йоқалмастур,
Билишниң иптидаси һәм гөһәр ялдамиси тилдур.
Қутатмақтин бовам ярқин шәрқ гүлзарини көргән,
Жаһаннәма қилип тилни наваи ярини көргән,
Учуп аләм көзидә бәр камал рухсарини көргән,
Улуғ мәнзил даванида жудалиқ нарини көргән,
Нәпис сәнәт мунариниң алмас пайиси тилдур,
Зәлили қум кечип кәлсә, қәләндәр, нәвбити чақнар,
Низари қайғуси гүлхан муңида һирқити чақнар,
Упуққа атса гумнамни, ки мәшрәп ғурбити чақнар,
Тәжәлли һәм билал назим, тумарис һәзити чақнар,
Зәбәрдәст кәчмишимниң әң тирик сәрмайиси тилдур.
Хижаләт әйлиди һөсни сеһирләп күй худасини,
Вужуд асманиға чачти муһәббәтниң жуласини,
Талайлап ташлиди пүкләп жаһаләтниң баласини,
Бу тарих туғди һөр тилдин мәдәнийәт анасини,
Йоқалмас роһи милләтниң, туғи - абидиси тилдур.
Ғурурлуқ сөзлә: "урхун ташлири әл иптихари" дәп,
"Жараңлап чин уюшмақниң йеқилмас төһпикари" дәп,
"Рәзиллик тил тумариға, ғәзәпниң зулпиқари" дәп,
"Йоқалмас қәһриман хәлқим тавабгаһи - мадари" дәп,
Яралмақниң -яратмақниң ақар йилнамиси тилдур.
Ана тил йүндә әңгүштәр - чевәр йолчи, баһаси йоқ,
Ана тил сөймигәнләрниң әзәлдин шад наваси йоқ,
Ана тилсиз тәпәккур бағи солғун, сап һаваси йоқ,
Тилни харлиғанларниң нәс кесәл, мәңгү даваси йоқ,
Пәзиләт жәвһириниң чин шаһадәтнамиси тилдур.
Пәләккә қул узатқанлар аңа тиғлар чапалмайду,
Әзим топан илаһиму қара пәрдә япалмайду,
Ғурур - вижданни сатқанлар ана тилни саталмайду,
Балағәт, жилвә, кәңликтә қусур - нуқсан тапалмайду,
Ки инсан идракиниң әң қәдим ғәмханиси тилдур.
"Шинжаң маарипи" жорнилиниң 2004- йиллиқ 5- санидин
