Главная страница ساياھەتچى تور بېتىنىڭ مۇنبىرى Регистрация

Вход

Приветствую Вас Гость | RSS Четверг, 2024-03-28, 10:04 PM
[ Новые сообщения-yingi xewerler · Участники-ezalar · Правила форума · Поиск-izdesh · RSS ]
  • Страница 1 из 1
  • 1
Модератор форума: Sayahetchi  
Форум * Munber » TARIX ИСТОРИЯ » Tarixtin bayanlar » 1937 -1938Yilliri uyghurlar ьchьnmu paji'elik bolghan idi
1937 -1938Yilliri uyghurlar ьchьnmu paji'elik bolghan idi
AQQUSHДата: Пятница, 2007-11-09, 7:07 AM | Сообщение # 1
Сержант
Группа: Пользователи
Сообщений: 33
Статус: Offline
1937 -1938Yilliri uyghurlar üchünmu paji'elik bolghan idi

30 -Öktebir küni sabiq sowét ittipaqi rehbiri stalin yürgüzgen keng kölemlik tazilash-teqiplesh herikitining 70 yilliq xatire küni munasiwiti bilen
Rusiyining her qaysi jaylirida we sabiq sowét ittipaqi jumhuriyetliride stalinning teqiplishige uchrighanlarni xatirilesh pa'aliyetliri ötküzüldi.

30-Öktebir küni rusiye prézidénti wladimir putin moskwa yénidiki butowa dégen jaygha bérip, 1938-1937- yilliri butowa jazalash ornida öltürülgen 20 mingdin artuq adem üchün ornitilghan xatire kiristigha gül chembirek qoydi hemde nutuq sözlep, stalin rehberlikidiki rijimning wehshiliklirini eyiblidi. Putin sözide "stalinning jazasigha uchrighan bu kishilerning hemmisi musteqil pikir qilidighan ademler idi, ular özlirining köz qarashlirini otturigha qoyushtin qorqmighan, ularning hemmisi rus döliti we millitining jewherliri we gülliri idi," dep tekitlidi.

Sowét ittipaqidiki hemme xelqler qatarida uyghurlarmu stalinning teqipleshlirige uchrighan.

Stalinning teqiplesh herikiti sabiq sowét ittipaqining hemmila yéride yüz bergen
Stalin 1925-yili, lénin ölgendin kéyin sowét ittipaqi kompartiyisi we hökümitining aliy rehberlik hoquqini qolgha alghandin kéyin, qisqighina 10 on nechche yil ichide sowét ittipaqida bir qatar iqtisadiy-islahatlarni élip bardi shuningdek shexske séghinish teshwiqatini kücheytish bilen birge özige we kommunistik partiyige narazi bolghan we yaki qarshi pikir qilghan her qandaq ademni qattiq jazalidi. U, 1934-yilidin kéyin, aldi bilen eyni waqitta sowét hakimiyitining tiklinishi üchün hesse qoshqan yuqiri derijilik kommunist rehberlirini tazilash teyyarliqi hem heriketlirini bashlidi. 1937-Yili 8-ayda ichki sowét ishlar komissarliqi 00447 -nomurluq we kompartiye merkiziy komitéti 863-nomurluq mexpiy buyruq chüshürüp, xelq düshmenlirini tazilash herikitini resmiy bashlidi.

Rusiyining "newsru.com" Uchur toridiki melumatlargha qarighanda, 1937-1938-yilliri bir milyon 300 ming etrapida adem " xelq düshmini", "eksil'inqilabchi" dégendek jinayetler bilen tutqun qilin'ghan bolup, bularning yérimidin köp qisimi étilghan, qalghanliri sibiriye we bashqa jaylardiki "gulax" dep atalghan emgek lagirlirigha heydelgen we türmilerde tutulghan. "Gulax" dep atalghan emgek lagirlirigha heydelgenler taki 1954-yilighiche shu yerde turushqa mejbur bolghan. Biraq, ularning köpinchisi "golaxlar"da ölüp tügigen. Yene bezi sanliq melumatlarda stalinning teqiplishige uchrighanlarning sanining üch milyon, hetta uningdin köp bolushimu otturigha qoyulmaqta.

Hazir rusiyining her qaysi ölkiliri we jumhuriyetliri shuningdek yene sowét ittipaqidin ayrilip musteqil bolghan her qaysi döletler 1937-1938-yilliridiki stalinning teqiplishining qurbanliri heqqide mexsus "matem kitabliri" ni teyyarlimaqta, bularning beziliri nechche qisimlargha bölüp, neshir qilinmaqta, bu kitablargha barliq öltürülgen kishiler we qolgha élin'ghanlarning tizimliki kirgüzülgen.

Uyghurlarmu stalinning qurbanliri

Stalinning 1937-1938-yilliridiki tazilash heriketliride özbékistan, qazaqistan, qirghizistan we bashqa jumhuriyetlerde yashaydighan uyghurlarmu éghir aqiwetlerge uchridi. Uyghur ziyaliyliri, hökümet, partiye we jama'et hem medeniyet erbabliri birdek halda stalinning zerbe bérish obyékti boldi.

Qazaqistan jumhuriyetlik uyghur medeniyet merkizi kéngishining ezasi, mezkur mesililer boyiche köp izdinip, bir qanche eserlerni élan qilghan filologiye penliri doktori rabik ismayilop ependining éytishiche, uyghurlarning eshu dewrde yétiship chiqqan eng ilghar kishiliri stalin teripidin öltürüldi. Mesilen, uyghurlarning birinchi proféssori burhan qasimof, birinchi qétim uyghur élipbesini tüzgen abdulhey muhemmedi we bashqa nurghunlighan namayendiler.

Stalinning teqiplesh siyasiti netijiside özbékistandiki 500 mingdin artuq uyghur mejburiy türde özining millitini özbékke özgertishke mejbur boldi. Özbékistanning enjan, tashkent qatarliq sheherliridiki uyghur mektepliri, drama tiyatiri, neshiriyat orunliri we bashqilar birdek taqaldi hetta qazaqistandiki uyghur mekteplirimu taqilip, peqet 1947-yilidin kéyin qaytidin échilishqa bashlidi.

Abdulla rozibaqiyéf qatarliqlarning öltürülüshi

Bu yil 31-öktebir küni yette su uyghurliri arisidin yétiship chiqqan sabiq sowét ittipaqining meshhur siyasiy erbabliridin biri, 1919-1937-yillirida yette su wilayiti, türkistan aptonom jumhuriyiti, qazaqistan ittipaqdash jumhuriyiti qatarliq sowét kommunistliri teshkil qilghan hökümet birlikliride yuqiri wezipilerni ötigen abdulla rozibaqiyéf tughulghanliqining 110 yilliqidur.
1937-1938-Yili, abdulla rozibaqiyéf, ismayil tahirof, muzepper yarullabékof, eliyéf, qurbanof qatarliq ottura asiya jumhuriyetliride her xil aliy wezipilerni hemde her derijilik rehbiriy xizmetlerni ötigen yüzligen uyghur kommunist kadirlirimu öltürüldi.

1938-1937-Yilliri uyghurlar üchün paji'elik yillar idi

Tarixning eng paji'elik yéri shuki, 1937-1938-yilliri stalin ottura asiyadiki uyghur ziyaliyliri, milletperwerliri hetta sowét hakimiyiti üchün aktip ishligen uyghur siyasiy rehberlirini rehimsizlerche tazilawatqanda, oxshashla uyghur élidimu shéng shisey sowét ittipaqining wastichiliqi arqiliq özi bilen ittipaqlashqan uyghur milletperwerliri, ziyaliyliri hem bashqilar üstidin dehshetlik tazilash élip barghan bolup, xoja niyaz hajim bashliq shéng bilen ittipaqliship, sabit damollam qatarliqlarni tutup, ürümchide hökümet bashqurushqa qatnashqan uyghur rehberliri shéng shiseyning qolida öldi.

1937-Yili, général mahmut muhiti qoshunini tashlap, hindistan'gha ketkendin kéyin, qaytidin milliy azadliq qozghilingigha atlan'ghan abduniyaz beg rehberlikidiki qozghilang sowét ittipaqining herbiy hujumliri astida meghlup bolghandin kéyin, shéngshisey pütün ölke boyiche tutqun qilishni bashlighan idi. Ene shu tutqunda xoja niyaz hajim aldi bilen qolgha élin'ghan idi.

1938-1937-Yilliri, chégrining her ikkila teripidiki uyghurlar üchün paji'elik yillar bolup, chégrining her ikkila teripidiki uyghur millitining eng yaramliq perzentliri, alimliri, medeniyet -ma'arip hem jama'et erbabliri, siyasiyonliri, pidakar baturliri, heqiqiy diniy ölimaliri, qisqisi, yüz minglighan uyghur ewladi jallatlarning qolida hayatidin ayrildi. Rabik ismayilof her ikkila tereptiki teqipleshler we öltürüshlerning bash jallitining yenila shu stalin ikenlikini esletti .

Menbe :urxun munbiri.

http://aqqush.com/index.php


Ilimge qoshulup kelse ger bir gherez,
U ilim emestur belki bir merez.


Сообщение отредактировал AQQUSH - Пятница, 2007-11-09, 7:12 AM
 
Форум * Munber » TARIX ИСТОРИЯ » Tarixtin bayanlar » 1937 -1938Yilliri uyghurlar ьchьnmu paji'elik bolghan idi
  • Страница 1 из 1
  • 1
Поиск:

Copyright MyCorp © 2006 Сайт управляется системой uCoz